Het einde van het universum wordt niet fraai

Nieuws | Nog drie weken en de Maya-kalender loopt ten einde. Terwijl overal ter wereld mensen zich 'voorbereiden' op het einde der tijden, kunnen we jullie toch geruststellen : wetenschappers hebben al uitgebreid aangetoond dat de wereld dit jaar niet zal vergaan. Maar ooit moet het er wel eens van komen. En ook al is dat nog niet voor de nabije toekomst, het is misschien wel interessant om eens na te denken over hoe het einde van het universum er mogelijk zal uitzien. Welke doemscenario's staan ons uiteindelijk te

Door Pickx

Gepubliceerd op 10.12.12

3min

Nog drie weken en de Maya-kalender loopt ten einde. Terwijl overal ter wereld mensen zich 'voorbereiden' op het einde der tijden, kunnen we jullie toch geruststellen : wetenschappers hebben al uitgebreid aangetoond dat de wereld dit jaar niet zal vergaan. Maar ooit moet het er wel eens van komen. En ook al is dat nog niet voor de nabije toekomst, het is misschien wel interessant om eens na te denken over hoe het einde van het universum er mogelijk zal uitzien. Welke doemscenario's staan ons uiteindelijk te wachten?

Niet uitnodigend

Over het einde van het heelal verschillen kosmologen nogal van mening. Er zijn een paar mogelijke oorzaken waardoor het universum op gaat houden te bestaan, en we mogen blij zijn dat we die niet gaan meemaken, want heel uitnodigend zijn die niet. De meest gangbare theorieën variëren van het uit elkaar trekken van het universum, een complete stilstand, of zelfs een grote implosie, vergelijkbaar met de Big Bang. Om te begrijpen hoe dat werkt, moeten we echter eerst kijken naar wat het universum precies is, en hoe het werkt.

Massa's energie

Het universum ontstond zo'n 13,7 miljard jaar geleden met de oerknal. Het heelal dijde toen met enorme snelheid uit, en dat uitdijen is nu nog steeds aan de gang. Dat komt omdat de enorme hoeveelheid energie die met de oerknal vrij kwam, ergens naartoe moet. Het materiaal dat tegelijk ook de ruimte in kwam, vormt nu nog steeds sterren, planeten, ruimtegassen en dergelijke. De logica zegt dus dat het uitdijen een keer moet stoppen, of in ieder geval minder zou moeten worden. Immers, de energie is na een tijdje op. Maar dat gebeurt niet. Sterker nog, het heelal verspreidt zich juist steeds sneller.

Donkere Energie

Die snelle uitdijing komt door de mysterieuze 'donkere' of negatieve energie, een fenomeen waarvoor wetenschappers tot nu toe nog niet echt een verklaring hebben. Maar wat betekent dat uitdijen nu voor ons? En hoe lang gaat dat door? Stopt het überhaupt ooit wel eens ?

Big Rip

Eén van de theorieën is de zogeheten Big Rip. Een Big Rip ontstaat wanneer het universum steeds sneller en sneller blijft uitdijen. Dat zou dan na een tijdje zó snel gaan, dat het universum letterlijk 'uit elkaar wordt getrokken'. De expansie van het heelal zorgt er dan voor dat sterren, planeten, maar ook zelfs atomen, helemaal uit elkaar klappen. Wat er daarna gebeurt, is ook niet helemaal zeker. Mocht het universum zich dan nog steeds sneller uitbreiden, dan zal de kapotgetrokken materie niet meer bestaan, maar wat dat betekent voor het heelal, daar wordt nog over gespeculeerd.

Big Freeze

Een andere en meer aanvaarde theorie is een zogenaamde Big Freeze, ook wel Big Chill genoemd. Een Big Freeze is een langzame dood van alle materie in ons universum. In het scenario van een Big Freeze gaat de uitdijing van het heelal voor altijd door, maar zal de snelheid uiteindelijk wel afnemen. Toch zal het nooit tot stilstand komen: het zal oneindig doorgaan, maar wel zo dicht tegen stilstand aanzitten dat het bijna niet meer waarneembaar is. In het geval van een Big Freeze zal na een tijdje alle energie in het heelal verdwijnen. Dat betekent dat sterren uitdoven, zwarte gaten al hun Hawking-straling verliezen en dus ook verdwijnen, en het universum vervolgens leeg is met enkel wat overgebleven quarks en neutronen. Die hebben niet genoeg massa en levensduur om nog iets te betekenen, en het universum zal letterlijk dood en leeg zijn. Een nogal bleek vooruitzicht.

Big Crunch

Iets spectaculairder is een eventuele Big Crunch. Voorstanders van deze theorie redeneren dat het heelal als een soort elastiek werkt, en dat het na een tijdje helemaal 'uitgerekt' is. Daarna zal het weer gaan inkrimpen, steeds sneller en sneller, tot het weer bij het middelpunt komt. En als het dan zo ver is, komt er eigenlijk een soort omgekeerde oerknal. Alles klapt dan in elkaar in een gigantische implosie.

Een Big Crunch zou volgens sommige aanhangers een nieuwe oerknal kunnen betekenen. De energie die er dan bij elkaar komt, zou genoeg kunnen zijn voor weer een nieuwe Big Bang. En dan is het logisch om aan te nemen dat een dergelijk voorval al eerder is voorgekomen. Dat betekent dat ons universum als het ware 'pulseert'.

Theorieën

Over hoe lang het duurt voordat we één van deze catastrofale eindes zullen meemaken, lopen de meningen nogal uiteen. Snaartheoretici denken dat het al binnen enkele miljarden jaren kan gebeuren, maar weer anderen houden het op een paar biljoen jaar. De Big Rip, Big Freeze en Big Crunch zijn bovenal theorieën. Wat er daadwerkelijk gaat gebeuren met het universum, zullen we waarschijnlijk pas weten als het op het punt staat te gebeuren. Maar dat duurt gelukkig nog even.

Plotselinge gebeurtenis

Wanneer de tijd stopt en het heelal eindigt, dan zullen wij mensen daar bovendien niets van merken. wij zullen het einde van het universum dus niet zien aankomen. Als we het heelal observeren, dan kijken we immers altijd naar het verleden. Zo zien we de maan met een vertraging van één seconde, en de zon met een vertraging van acht minuten. Het einde van de tijd zal de mensheid dus overvallen zoals een plotselinge gebeurtenis. Een geluk bij een ongeluk ?