Op bezoek bij Sinterklaas

Nieuws | Wij gingen op zoek naar de herkomst van de Heilige Man en kwamen langs vreemde wegen en paden…

Door Pickx

Gepubliceerd op 01.12.17

3min

Van waar is de Sint nu eigenlijk afkomstig? Sint-Niklaas? Spanje? Of was het Turkije? Wij gingen op zoek naar de herkomst van de Heilige Man en kwamen langs vreemde wegen en paden…

Het Huis van de Sint

Het Huis van de Sint staat uiteraard in zijn eigen stad Sint-Niklaas. In de periode dat hij in ons land verblijft, woont en werkt Sinterklaas in een mooi, groot huis in het hart van de stad. Een bezoek aan het Huis geeft je een unieke kijk op het dagelijks leven van Sinterklaas. Waar slaapt de Sint? Wanneer en wat eet de Sint? Heeft hij een ligbad of een douche? Kijkt hij ’s avonds naar tv? Draagt hij dan een kamerjas? En hoe zit het met al die Zwarte Pieten? Wonen die daar ook en kunnen zij daar oefenen voor de grote dag?

In het huis van de Sint kan je heel wat kamers bezoeken. Sinterklaas zet zijn ontvangstruimte, werkkamer, slaapkamer, badkamer en hobbyruimte open. De Zwarte Pieten laten je binnen in hun, oefenkamer, inpakkamer, toilet, badkamer en slaapkamer. Ook de theaterzaal van de Sint, zijn eetkamer en de zaal waar hij al het speelgoed tentoonstelt, zijn te bezoeken.

Je kan het Huis van de Sint vrij bezoeken op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag (16-17.30 uur), woensdag (14-17.30 uur), zaterdag en zondag (10-17.30 uur). Een bezoek aan het Huis van de Sint is gratis.

Sint-Niklaas en zijn reuzen

In Sint-Niklaas bestaat overigens een hele cultus rondom Sinterklaas. Naast de Sint-Nicolaaskerk die aan de oostzijde van de Grote Markt staat, staan ook de twee stadsreuzen van Sinterklaas en Zwarte Piet symbool voor de stad. De sinterklaasreus is ruim 5 meter hoog en weegt 100 kilo. Zwarte Piet is kleiner.

Myra, de geboorteplaats van de Sint

Nicolaas van Myra, Nicolaas van Bari of Nicolaas van Patara (die overleed op 6 december 342 of 352) was in de 4de eeuw bisschop van Myra, een plaats bij het huidige Antalya, in Turkije. Gedurende zijn leven zou Nicolaas verschillende wonderen verricht hebben en de bevolking tegen demonen hebben beschermd, maar ook na zijn dood zou hij verder voor zijn mensen hebben gezorgd. Hij werd later heilig verklaard, wat een verwijzing kan zijn naar de bijnaam van Sinterklaas, de Heilige Man. Hij werd begraven in Myra, waar zijn basiliek nog steeds te bezichtigen is.

De Basiliek van Sint-Nicolaas

In 1071 werd Turkije veroverd door de Islam, waardoor christenen niet langer in het openbaar hun godsdienst mochten belijden. Ook de verering van Sint-Nicolaas in Myra werd verboden. In 1087 deden vissers uit het Zuid-Italiaanse plaatsje Bari een inval in de stad Myra. Ze stalen de sarcofaag met het stoffelijk overschot van Sint-Nicolaas en brachten het over naar hun vaderstad. Op 8 mei 1087 voer de boot met de kostbare schat plechtig de haven van Bari binnen. Vanaf dat moment werd deze stad een bedevaartsoord.

Er werd een nieuwe kerk ter ere van hem gebouwd, de Basiliek van Sint-Nicolaas. Van daaruit verspreidde zich Sint Nicolaas' verering over de hele wereld: in het westen als kindervriend, in het oosten als wonderdoener. In de 13de eeuw werd zijn feestdag vastgesteld op 6 december. In 1997 vroeg Turkije aan Italië om teruggave van de relieken, maar dat verzoek werd afgewezen.

Sint-Nicolaas, patroon van de zeelui

Sint-Nicolaas is de beschermheilige van vele beroepen, maar ook de schutspatroon van de zeelieden. Veel havensteden hebben Sint-Nicolaas dan ook als beschermheilige. Dit is het geval voor Aberdeen, Amsterdam, Bari en Sint-Niklaas. Getuige daarvan ook de Nicolaaskerk te Brussel, de bekende schipperskerk.

Rusland en Nikóla

Sint-Nicolaas wordt in de Oosters-orthodoxe Kerk zeer vereerd en zijn beeltenis is op veel iconen te vinden. Hij is één van de beschermheiligen van het belangrijkste orthodoxe land, Rusland. Zo werden na de Russische revolutie werden verschillende ridderorden ingesteld met Nicolaas als patroon- en naamheilige. Maar de Russische Nikóla verschilt zowel in uiterlijk als in wezen sterk van de Sint-Nicolaas die wij kennen. Nikóla is geen bisschop met een mijter op zijn hoofd en een staf in zijn hand, die rijdt op een schimmel en bijgestaan wordt door zijn zwarte knecht Pieter. Nikóla rijdt niet over daken om door de schoorsteen geschenken te werpen. Nikóla is een oude man, gekleed als een gewone Russische boer, die door Rusland zwerft met een rugzak op zijn schouders en een stevige stok in zijn hand. Hij overnacht bij arme mensen en brengt hulp waar nodig.

Bedevaartsoord Nancy

Niet alleen de legendes, maar ook zijn relieken raakten verspreid over Europa. Zo is de kerk van St-Nicolas-de-Port bij Nancy, een belangrijk bedevaartsoord geworden nadat een ridder vanuit Bari een vingerkootje van de heilige man meebracht.

Het Meteoraklooster in Griekenland

Sint-Nicolaas is tevens de patroonheilige van Griekenland en daar bevinden zich de Meteorakloosters. Na al die gewelddadige eeuwen zijn er slechts zes kloosters in redelijke staat overgebleven, waarvan sommige nog steeds bewoond worden door monniken en monialen. Sinds 1988 staan zij op de Werelderfgoedlijst. Een daarvan is het Hagios Nikolaos Anapafsas. Het huidige klooster werd gebouwd aan het einde van de 15de eeuw, maar volgens deskundigen bovenop de overblijfselen van een ouder klooster. Omdat de top van de rots waar het op staat klein en smal is, zijn de kloostergebouwen niet horizontaal uitgebreid, maar verticaal, in verschillende verdiepingen. De centrale kloosterkerk is toegewijd aan de heilige Nikolaas.

De stoomboot in Amsterdam

Het Scheepvaartmuseum van Amsterdam is sinds oktober 2011 weer open voor het publiek en heeft een van de belangrijkste collecties voorwerpen met betrekking tot de maritieme geschiedenis. Maar aan de steiger bij het museum ligt ook een bijzonder schip aangemeerd: een authentieke stoomschip uit 1900, dat een exacte kopie is van de Amsterdam, een achttiende eeuws zeilschip.

Wat met Spanje?

Omdat Sinterklaas zo laat in het jaar valt, hield men op zijn feest de laatste marktdag voor de winter. Er werden dan ook extra veel voorraden aangevoerd: niet alleen warme kleding, maar ook voedsel en snoep, zoals speculaas en marsepein. Met het oog op de komende kou moest het voedsel immers extra vet en suikerrijk zijn. De ouders vertelden aan hun kinderen dat Sinterklaas al die voorraden had aangevoerd op zijn schip. In vele Sinterklaasverhalen kwam immers een schip voor, en hij was patroon van de zee- en handelslui.

Als kinderen vroegen waar Sinterklaas dat allemaal vandaan had, antwoordden de volwassenen: 'Uit Spanje'. Spanje was indertijd namelijk een steenrijk land. Denk maar aan de Spaanse Zilvervloot en de rijke Spanjaarden hadden vaak een zwarte, moorse knecht in dienst: Sinterklaas dus ook. We zagen al dat Sinterklaas soms werd afgebeeld met gouden bollen die voor sinaasappelen werden aangezien. Trouwens, hij kwam toch uit... Myra...of Bari...? Die klanken verbasterden tot Madrid: Sinterklaas had immers iets met Spanje!