Ontdek de Elzas

De Elzas ligt in het noordoosten van Frankrijk, grenst aan Zwitserland en Duitsland en ligt gunstig in het hart van Europa. Het is een streek op mensenmaat met afwisselende landschappen: bossen, bergen, valleien, vlaktes, heuvels…
 
De Elzas is een van de meest dynamische en welvarende streken van Frankrijk. Het is echter ook een gastvrije en sierlijke streek die het hele jaar bezoekers laat genieten van zijn rijkdommen. We denken daarbij onder meer aan de wijnen, maar dat is niet alles…
 
Ontdek in dit dossier Elzas in een notendop!

Je hoeft geen geschiedenisfreak te zijn om bij je eerste bezoek aan de Elzas op te merken dat de streek een rijk verleden heeft. Positieve en ook minder positieve gebeurtenissen hebben van de Elzas een streek gemaakt met een robuuste identiteit. De wieg van een aantal belangrijke figuren stond in de Elzas, zoals Gutenberg (grondlegger van de drukkunst) en Frédéric Bartholdi (maker van het Vrijheidsbeeld in New York).
 
De Elzas is eveneens een gebied van kunst en cultuur waar een openheid van geest en een onuitputtelijke creativiteit van de kunstenaars de inspiratie aanwakkert. De volkskunst en de schone kunsten van de Elzas getuigen van een rijke variatie. Laten we ook de burgerlijke architectuur van heel wat gebouwen uit de renaissance en het classicisme niet vergeten, evenals de militaire architectuur die de uiterst strategische ligging van de Elzas in Europa extra onderstreept. Ook in de religieuze monumenten schuilen architecturale parels.

Ten slotte geven de traditionele woningen en boerderijen door hun rijkdom en verscheidenheid een duidelijk beeld van de geografische en culturele diversiteit van de Elzas.

De Elzas telt twee Regionale Natuurparken die een veelheid aan opmerkelijke biotopen hebben weten te bewaren en die een onverwachte fauna en flora herbergen:
 
Het Parc Naturel Régional des Ballons des Vosges (foto) bestaat uit afgeronde toppen, zogenaamde “ballons”, van 1362 meter hoog (Hohneck) tot 1424 meter (Grand Ballon en tevens het hoogste punt van de Vogezen) en vormt een ideale omgeving om te wandelen of te mountainbiken. Het Park is echter ook een leefomgeving, sterk getekend door een vroegere menselijke aanwezigheid. Er zijn rijke volkstradities, ambachtelijke bedrevenheid, maar ook mijnen, musea, kastelen…
 
Het Parc Naturel Régional des Vosges du Nord wordt gekenmerkt door een zacht reliëf en door landschappen met hier en daar open plekken en meren. Bos bedekt 65 % van het gebied en huisvest een heel diverse fauna. U komt misschien reeën en herten tegen en – met een beetje geluk – lynxen of zwarte mezen… Dankzij deze uitzonderlijke rijkdom verdient het park het zeldzame label “Mondiaal Biosfeerreservaat”, toegekend door UNESCO. Ontdek meer dan 30 vestingen, het grootste aantal op zo’n oppervlakte in Europa, wandel of fiets op de meer dan 1650 kilometer gemarkeerde wegen. Bezoek een twintigtal musea of observeer de fauna en flora.

Gefascineerd door kastelen? De Elzas is de Europese regio met de grootste concentratie aan feodale kastelen, getuigen van het bewogen verleden. Het kasteel van Haut-Koenigsbourg (foto), een van de meest bezochte monumenten van Frankrijk, is ongetwijfeld het bekendste. Het kasteel werd oorspronkelijk, in de 12de eeuw, gebouwd als een burcht ter bewaking van de handelswegen voor wijn en graan van noord naar zuid en die voor zilver en zout van west naar oost. De Zweden verwoestten de burcht grotendeels tijdens de Dertigjarige Oorlog (1633) tot de plek in 1899 werd heropgebouwd. De middeleeuwse stijl is tot in de puntjes gerespecteerd. De verfijning van de vertrekken is indrukwekkend: muurschilderingen, renaissancemeubels en enorme gietijzeren kachels. In de kelder is een prachtige verzameling middeleeuwse wapens te bezichtigen, met kruisbogen, zwaarden, harnassen, maliënkolders… De Haut-Koenigsbourg torent 800 m boven de laagvlakte uit en je hebt er een prachtig uitzicht op de Vogezen, de Rijn, het Zwarte Woud en zelfs op de Alpen.
 
Bovendien telt de Elzas meer dan 400 overblijfselen van vestingen, waaronder het kasteel van Hohlandsbourg dat onlangs werd gerestaureerd. Vanaf zijn bergtop biedt Hohlandsbourg een prachtig uitzicht van 360° over de laagvlakte en het gebergte de Vogezen. Bij helder weer zie je de spits van de kathedraal van Straatsburg en de Berner Alpen. Er zijn nog zichtbare overblijfselen van een hoger gelegen gedeelte, ook wel 'Oberschloss' genoemd, met de fundamenten van een half tegen de muur gemetselde toren uit de 13e eeuw. De burcht is in de afgelopen jaren grondig gerestaureerd. Het is een mooi voorbeeld van de ontwikkelingen in de militaire architectuur in de Elzas tot aan de Dertigjarige Oorlog, toen de burcht in staat van verval begon te raken.

Sinds de oprichting van de eerste fabriek voor textieldruk in Mulhouse, in 1746, is deze industrie nauw verbonden met de expansie van de stad. Ook vandaag nog is textieldruk in de Elzas duidelijk aanwezig.

In 1833 beslisten de industriëlen van Mulhouse om hun creaties te bewaren en aan te vullen met producties uit andere landen en uit andere tijden. Het geheel, dat snel vrij omvangrijk werd, omvatte bedrukt textiel uit de hele wereld met het textiel uit de Elzas als kernverzameling. De bedoeling van het opzet was professioneel: de producties van het verleden konden bijdragen tot de opleiding van ontwerpers en textieldesigners inspireren. Vandaag bewaart het museum ongeveer 6 miljoen motieven, die representatief zijn voor de evolutie van bedrukte stoffen in Europa, van de 18^de eeuw tot vandaag. Het museum heeft ook bijna 50.000 stoffen, zoals bedspreien, sjaals enz. met een documentair karakter, die de geschiedenis illustreren van een decoratieve kunst, van zeldzame meesterwerkjes tot meer gewone stoffen.
 
De Cité de l’Automobile (Stad van de Auto) (foto) is een van de meest vermaarde automusea ter wereld. De beroemde collectie Schlumpf met meer dan 400 modellen, tentoongesteld op 25000 m², zal liefhebbers van mooie wagens met verstomming slaan. U kunt er de beroemdste modellen bewonderen, zoals de twee Bugatti Royales waaronder de befaamde Coupé Napoléon, 124 Bugatti’s, Ferrari’s, Rolls-Royces, Maserati’s, Mercedessen… Het bezoek is opgebouwd rond drie thema’s: het avontuur van de auto, autoraces en meesterwerken met de prachtigste juweeltjes. Sinds zijn renovatie in 2006 beschikt het museum over een moderne uitrusting en indrukwekkende multimediavoorstellingen: er worden 28 films vertoond op plasmaschermen. In simulatoren kunt u de schokken, trillingen en geluiden van een F1 aan den lijve ondervinden. In een andere ruimte kunt u een oldtimer op gang brengen met een zwengel en zelfs het wiel van een F1 vervangen. Waag u in de overkop-simulator terwijl de jongsten zich uitleven in mini-gocars.

Colmar is de hoofdstad van de Elzasser wijn. Het plaatsje biedt de intimiteit van een gemiddelde stad, gepaard met een opmerkelijk rijk patrimonium en esthetische harmonie. In de oude stad waant de bezoeker zich bij elke oogopslag te midden van een levensgrote prentkaart. De gekleurde en opvallend goed bewaarde vakwerkhuizen vormen een overgrote meerderheid. Maar ook aan de inwendige mens wordt gedacht door de talrijke traditionele tafeltjes op elke straathoek. Een niet te missen plaats is uiteraard het “Kleine Venetië”, in volledige harmonie met de hele oude stadskern.
 
Straatsburg (foto) is niet enkel hoofdstad van Europa en van de Elzas, maar ook de zevende stad van Frankrijk. Het is een jonge stad, voor studenten en voor toeristen, die een perfect evenwicht biedt tussen historisch patrimonium en economisch dynamisme. Liefhebbers van monumenten, goed tafelen en cultuur lopen bijgevolg het risico verliefd te worden op deze stad. Aangezien de bezoeker zoveel mooie plaatsen te ontdekken heeft, moet hij op voorhand een keuze maken op basis van zijn smaak en belangstelling. Een van de meest levendige plaatsen in Straatsburg is ongetwijfeld de wijk Krutenau, een volks- en studentenbuurt. Talrijke bars, restaurants en buurtwinkels brengen leven in deze hartelijke wijk, die eerder aan een dorpje doet denken.

Petite-Pierre (foto), een prachtig toeristisch dorpje in het Parc Naturel Régional des Vosges du Nord, staat uitdagend in een schitterende bergachtige omgeving. Het plaatsje is een voormalige vestingstad die de Lotharingse hoogvlakte controleerde. Daarvan is de invloed nog merkbaar in de architectuur. De stad is opgebouwd uit twee afzonderlijke wijken: een modern gedeelte rond de hoofdstraat en de versterkte burcht op de top van de uitstekende rots. De stad groeide rond het kasteel van de graven van Lutzelstein, wat “kleine steen” (petite pierre) betekent in het Duits.
 
Hunawihr is dan weer omgeven door wijngaarden en is een ideaal vakantieoord om de omliggende plaatsen te ontdekken. Het kerkhof en de versterkte kerk, hoog op een heuvel een eindje van het dorp vandaan, bieden een symbolisch tafereel van een dorp langs de Elzasser Wijnroute. Hunawihr is een vreedzaam gehucht met zijn oude gebouwen en mooie fonteintjes. In de buurt vindt u twee toeristische activiteiten voor het hele gezin: het centrum van de herintroductie van ooievaars en otters en de tuin van levende exotische vlinders.

Mont Sainte-Odile, gewijd aan de beschermheilige van de Elzas, is een plaats die zowel wordt aangedaan door bedevaarders die er tot rust komen, als door toeristen die worden aangetrokken door het panorama vanop deze 763 meter hoge top. De meeste gebouwen dateren uit de 17de eeuw, maar sommige kapellen zijn ouder. De plaats herbergt een kerk en vier kapellen: de kloosterkerk werd opnieuw gebouwd in 1687, je kan er een prachtige kruisweg in inlegwerk van Charles Spindler uit 1934 bewonderen. De kapel van het Kruis (11de eeuw) is de oudste van het klooster. Hier bevindt zich het grafmonument van Athich en Bereswinde, de ouders van Sint-Odilia. De kapel Sint-Odilia is het einddoel van alle bedevaarten. Hier bevinden zich namelijk in een stenen sarcofaag uit de 8ste eeuw de relikwieën van Sint-Odilia. Daarnaast is er de kapel van de Tranen, waarvan de afgesleten blok uit zandsteen in het midden van de kapel zou zijn uitgehold door de tranen van Odilia, die weende om het heil van de ziel van haar vader. En ten slotte de kapel van de Engelen (12de eeuw) die mooie mozaïeken bevat en geïnspireerd is op de Hortus Deliciarum. Vroeger was de kapel eveneens een bedevaartsoord voor jonge meisjes die wilden trouwen.

De 38 Elzasser wijnpaden zijn een uitstekende manier om de wijnstreek van de Elzas te ontdekken. Tijdens een aangename wandeling voorzien van informatieborden, dringt de bezoeker door tot het hart van de wijngaarden, stapt hij door bekoorlijke dorpjes en ontdekt de Elzasser druivensoorten, de oogstperiode en het werk van de wijnboeren. De tocht duurt gemiddeld 1,5 tot 2,5 uur. Ondanks een aanzienlijk hoogteverschil (tot 200 meter) zijn de wijnpaden aangewezen voor een groot publiek, ook voor gezinnen. Wens je meer te weten over de wijnstreek of de druivensoorten uit de Elzas, neem dan een kijkje op de site http://www.vinsalsace.com/

De natuurlijke en culturele rijkdommen van de Elzas bieden de bezoekers talloze mogelijkheden tot ontspanning. Vanop de fiets of de mountainbike kan je met je gezin de regio ontdekken en sportieve momenten delen. Er zijn bijna 2000 kilometer fietspaden, keuze te over dus!

Ook kunt u te voet of te paard wandelen langs de meer dan 17000 kilometer wegen. Het massief van de Vogezen is ook ideaal om vanuit de lucht te genieten, met deltavliegen, parapente of parachutespringen. De avonturenparken zijn dan weer perfect voor de liefhebbers van boomklimmen!
 
De golffans zullen zich ongetwijfeld door de 7 parcours van hoge kwaliteit laten verleiden en voor gezinnen zijn er de talrijke dierenparken.

Hoewel hij geboren werd in Kayserberg, enkele kilometers verder, heeft Albert Schweitzer in Gunsbach geleefd. Schweitzer was een groot humanist, orgelspeler, predikant, dokter én winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede…

De pastoriewoning waar hij zijn jeugd doorbracht en waar hij woonde toen hij predikant was, is vandaag verbouwd tot een ‘maison d’hôtes’, een gastenhuis dat nog altijd het karakter van vroeger heeft. Een van de kamers is overigens ingericht met het meubilair van een kamer van het hospitaal van Lambaréné.

Heel het dorp Gunsbach leeft met de herinnering aan Albert Schweitzer. Zijn huis is omgevormd tot museum en men kan er lunchen in zijn eetkamer. De school verzamelt souvenirs uit Afrika en de kerk heeft nog altijd het orgel dat hem zijn roeping als organist bezorgde.

Meer weten over de Franse streek die op slechts enkele uren rijden van Brussel verwijderd is? Neem een kijkje op de site http://www.tourisme-alsace.com, die overigens ook vertaald is naar Nederlands. Je vindt er alle informatie die je nodigt hebt voor een heerlijk verblijf in de Elzas.