Vermoorde tegenstanders van Poetin

Nieuws | De moord op de Russische oppositieleider Boris Nemtsov vrijdagavond op 100 meter van het Kremlin wordt wereldwijd veroordeeld. Ook in Rusland, waar president Vladimir Poetin gerechtigheid beloofde en de moord omschreef als een provocatie om het land te destabiliseren. Feit is in elk geval dat Nemtsov niet de eerste tegenstander van het Kremlin is die in verdachte omstandigheden om het leven kwam tijdens het bewind van Poetin. Een overzicht.

Door Pickx

Gepubliceerd op 02.03.15

3min

De moord op de Russische oppositieleider Boris Nemtsov vrijdagavond op 100 meter van het Kremlin wordt wereldwijd veroordeeld. Ook in Rusland, waar president Vladimir Poetin gerechtigheid beloofde en de moord omschreef als een provocatie om het land te destabiliseren. Feit is in elk geval dat Nemtsov niet de eerste tegenstander van het Kremlin is die in verdachte omstandigheden om het leven kwam tijdens het bewind van Poetin. Een overzicht.

Boris Nemtsov

Boris Nemtsov (55) was vicepremier en minister van Energie onder voormalig president Boris Jeltsin vanaf 1997. Na zijn ontslag richtte hij de liberale partij Unie van Rechtse Krachten op. Toen die in 2003 de kiesdrempel niet meer haalde, ging Nemtsov de zakenwereld in. Hij steunde de Oranjerevolutie in Oekraïne en was economisch adviseur voor toenmalig president Viktor Joesjtsjenko. Tijdens de grote protestmarsen na de omstreden verkiezingen van 2011 werd hij opnieuw een prominent gezicht van de Russische oppositie. Zo veroordeelde hij sterk de rol van Rusland in de Oekraïense crisis. In een recent interview gaf Nemtsov nog toe te vrezen voor zijn leven. Vrijdagavond werd hij onderweg naar zijn appartement op een brug vlakbij het Kremlin neergeschoten met vier kogels in de rug.

Anna Politkovskaya

Anna Politkovskaya (48) was journaliste voor de Novaya Gazeta toen ze op 7 oktober 2006 doodgeschoten werd in de ingang van haar appartementsgebouw in Moskou. Politkovskaya was zeer kritisch voor het beleid van Poetin en berichtte onder andere over de oorlog in Tsjetsjenië en de schending van de mensenrechten daar. De vermoedelijke spilfiguur en de schutter werden in juni vorig jaar veroordeeld tot levenslang, drie andere betrokkenen werden veroordeeld tot dwangarbeid. De echte opdrachtgever is echter nog niet bekend.

Aleksandr Litvinenko

Voormalig Russisch geheimagent Aleksandr Litvinenko (44) was bezig met een onderzoek naar de dood van Anna Politkovskaya toen hij op 1 november 2006 thee ging drinken in een hotel in Londen. Onderzoek wees uit dat hij was vergiftigd met het radioactieve polonium 210 en op 23 november kwam hij om het leven. Vanop zijn sterfbed beschuldigde Litvinenko president Vladimir Poetin dat hij de opdracht had gegeven hem te vermoorden. Naar zijn dood loopt momenteel een onderzoek in Groot-Brittannië. Volgens een Britse onderzoeksrechter zijn er aanwijzingen dat Moskou bij de zaak betrokken is.

Stanislav Markelov en Anastasia Babourova

Op 19 januari 2009 werd de 34-jarige mensenrechtenadvocaat Stanislav Markelov neergeschoten op straat in Moskou, kort nadat hij een persconferentie had gegeven. Daar had hij bekend gemaakt in hoger beroep te gaan tegen de vervroegde vrijlating van de Russische kolonel Joeri Boedanev. Die was veroordeeld voor de moord op een 18-jarige Tjetsjeense, een zaak waar ook Anna Politkovskaya over schreef. Markelov trad trouwens eerder ook op als advocate van de journaliste. Bij de aanslag kwam ook Anastasia Babourova (25) om het leven. De freelance journaliste wilde Markelov te hulp komen maar werd ook dodelijk getroffen in het hoofd.

Natalia Estemirova

Natalia Estemirova (51) was een van de belangrijkste mensenrechtenactiviste van de organisatie Memorial in de Russische Kaukasus. Ze documenteerde de talloze verdwijningen en moorden in Tsjetsjenië van al dan niet vermeende terroristen. Estemirova was de tolk en vriendin van journaliste Politkovskaya. Op 15 juli 2009 werd ze ontvoerd, enkele uren later werd haar lichaam teruggevonden in een bos.

Sergei Magnitsky

Sergei Magnitsky (37) was in 2009 als advocaat bezig met een grote corruptiezaak waarbij de Russische regering betrokken zou zijn toen hij opgepakt werd op verdenking van fraude. Magnitsky werd ziek in de Boetyrkagevangenis van Moskou maar de gevangenisdirecteur weigerde hem te laten behandelen. Op 16 november 2009 overleed hij, slechts enkele dagen voor hij zou moeten worden vrijgelaten. In 2013 werd hij postuum veroordeeld voor belastingontduiking. De dood van de advocaat leidde tot een diplomatieke rel met de Verenigde Staten.

Boris Berezovsky

Boris Berezovsky (67) was een oligarch die in de jaren negentig miljardair werd dankzij de omstreden privatiseringen. Berezovsky zou Vladimir Poetin nog zelf voorgedragen hebben als opvolger van Boris Jeltsin maar onder zijn bewind verloren de oligarchen al hun macht. Berezovksy werd opponent nummer één van de Russische president en gaf kritiek op de oorlog in Tsjetsjenië en de manier waarop Poetin de ramp met de duikboot Koersk afhandelde. Niet lang daarna werd hij in verdenking gesteld van fraude en ging hij in ballingschap naar Londen. Van daaruit probeerde hij nog invloed uit te oefenen door het financieren van revoluties. Op 23 maart 2013 werd hij dood teruggevonden in zijn woning in Londen met een stuk stof rond zijn hals, vermoedelijk zelfmoord.

Sergei Yushenkov

Op 17 april 2003 werd het liberale parlementslid Sergei Yushenkov (53) doodgeschoten aan de ingang van zijn appartement. Yushenkov was de voorzitter van de partij Vrij Rusland en een oud-medestander van Berezovsky. Hij onderzocht de rol van de Russische veiligheidsdienst FSB bij de bombardementen op enkele appartementen in 1999, wat leidde tot de tweede Tsjetsjeense Oorlog, en hun rol in het gijzelingsdrama in een theater in Moskou in 2002. Hij kreeg daarvoor informatie van... Aleksandr Litvinenko en deelde die ook met... Anna Politkovskaya. Voor zijn dood werden vier mensen veroordeeld tot celstraffen tijdens een uiterst controversieel proces op basis van erg tegenstrijdige getuigenverslagen.

Gevangenisstraffen

Naast deze dodelijke slachtoffers belanden er geregeld politieke tegenstanders van Vladimir Poetin achter de tralies. Begin dit jaar werd oppositieleider Aleksei Navalny nog veroordeeld tot vijftien dagen cel omdat hij mensen zou hebben aangezet om deel te nemen aan een illegale manifestatie. In 2013 werd hij ook al veroordeeld tot 3,5 jaar cel met uitstel in een fraudezaak. De gewezen oliemagnaat Mikhail Khodorkovsky en CEO van Yukos werd in 2003 gearresteerd op verdenking van belastingontduiking en fraude. Op dat moment financierde Khodorkovsky verscheidene oppositiepartijen. In 2005 werd hij veroordeeld en sinds zijn vrijlating eind december 2013 woont hij in Zwitserland. Politiek activist en voormalig schaakkampioen Garri Kasparov tenslotte werd in 2012 opgepakt voor zijn deelname aan een verboden betoging tegen het proces van de punkgroep Pussy Riot. De rechter sprak hem uiteindelijk vrij omdat er twijfel was over zijn deelname aan de betoging. Zijn website werd in maart 2014 wel verboden.